با وجود اهمیتی که خانواده برای فرد دارد و نیاز های متعدد فرد در خانواده برطرف می شود، گاهی خانواده به جای اینکه محل امن و آرامش و ارضای عاطفی و جایگاهی برای تحقق شخصیت مستقل افراد باشد، به جایگاهی برای جدال و دعوا تبدیل می شود و به جای اینکه نتایج مطلوب داشته باشد، نتایج مخربی دارد.

در این درس عوامل ایجاد ناسازگاری زن و شوهر ها را بررسی می کنیم.

عواملی که باعث برآورده نشدن انتظارات زن و شوهرها و و ناسازگاری بین آنها می شود.

1_عدم تحقق کامل جریان اجتماعی شدن

2_گونه های مختلف اجتماعی شدن

3_تغییرات سریع نظام اجتماعی

در میان همه ی دلایلی که برای وجود اختلافات میان زن و شوهر ها مطرح می شود، یک وجه مشترک می توان یافت و آن برآورده نشدن انتظارات دو طرف است.

_مردی که انتطار داشته است همسرش غذای مورد علاقه او را تهیه کند و زن قادر به پختن چنین غذایی نیست، از او ناراضی است.

_زنی که انتظار داشته است همسرش شریک زندگی او باشد، در تربیت فرزندان و اداره کانون خانواده او را صمیمانه یاری کند و نیاز های خانواده را با تلاش و کوشش خود برآورده سازد، می بیند که او با گرفتار شدن در دام اعتیاد آتش بر هستی زن و فرزندانش می زند و با بی اعتنایی، شیرازه ی خانواده را از هم می پاشد و موجب سرافکندگی و تباهی اعضای خانواده می شود... این زن نمی تواند از همسر خویش راضی و خرسند باشد.

انتطارات، الگو های عملی اند که هر یک از دو طرف، دیگری را موطف به تحقق آنها می داند و در صورتی که طرف مقابل آنها را محقق نسازد، آزردگی و نارضایتی و در آخر، ناسازگاری و جدایی پیش می آید.

وقتی که جریان اجتماعی شدن به طور کامل تحقق نیابد و افراد از حقوق و وظایف نقش های خود درک کاملی نداشته باشند یا برای انجام آنها آمادگی لازم را پیدا نکرده باشند، دربرآورده کردن انتظارات یکدیگر دچار مشکل می شوند و اینگونه ناسازگاری ایجاد خواهد شد؛

_مردی که با وجود تلاش برای تهیه ی مایحتاج مادی خانواده، به امور تربیتی و روانی فرزندان خود توجه کافی ندارد.

_زنی که با وجود فداکاری و تلاش برای اداره امور منزل، باخویشاوندان همسر خویش برخورد مناسبی ندارد.

در دو مورد ذکر شده نشان داده می شود که زن و شوهر حقوق و وظایف نقش های زن و شوهری را به خوبی نیاموخته اند.

هنگامی که افراد به گونه های متفاوت اجتماعی شوند، در زندگی انتظارات متفاوتی از همدیگر خواهند داشت و این تفاوت انتظارات، موجب اختلافات آنان خواهد شد؛ برای مثال؛

_زنی که می خواهد در بیرون از منزل کار کند و انتظار دارد همسر آینده اش در این امر با او همکاری و کمکش کند،اگر با مردی ازدواج کند که فقط کار درخانه را وظیفه زن بداند، ازدواج وی با نارضایتی همراه خواهد بود.

1_ وجود محیط های مختلف اجتماعی (مانند شهر و روستا) یا گروه های اجتماعی گوناگون (مانند اقوام و اقلیت ها) با فرهنگ ها، ارزش ها و الگوهای عمل متفاوت، نتیجه ی ازدواج میان چنین افرادی، وجود خانواده های ناسازگار خواهد بود.

2_ راه های مختلف اجتماعی شدن افراد (مانند خانواده، مدرسه، رادیو و مجلات) که آنهارا در معرض ارزش های اجتماعی مختلف قرار می دهد.

برای یک نظام اجتماعی که در معرض تغییرات سریع است و در هر دوره امور متفاوتی را ارزش تلقی می کند، تزلزل بنیان خانواده نتیجه ای طبیعی خواهد بود؛ مثلا افرادی که ایثار و سادگی و قناعت از ارزش های اساسی آنان است، با رواج خود خواهی و فزون طلبی و مصرف زیاد در جامعه، تحت فشار قرار خواهند گرفت و احتمال ناسازگاری میان آنان افزایش خواهد یافت.

ریشه های ناسازگاری خانواده ها را نباید فقط در درون خانواده ها جست بلکه باید ان را در ورای خانواده و در نظام اجتماعی کل هم جست و جو کرد .

  _ چگونه می توان میزان ناسازگاری را در خانواده ها کاهش داد؟

1 آموزش جوانان در انتخاب همسر.

2 تشابه در شرایط خانوادگی و ارزش های مورد قبول.

3 تشابه از نظر سطح تحصیلات.

4 تشابه از نظر مالی و اقتصادی.

_توجه به معیار ها و ارزش های دینی چگونه می تواند موجب کاهش ناسازگاری در خانواده شود؟

 ارزش های دینی باعث توجه به امور اخلاقی و پایبندی به خانواده می شود و نیز از اصراف و تجمل گرایی در خانواده ها می کاهد.